Diluns passat, primièr jorn de la prima, los curds celebravan Newroz, la fèsta del cap d’an qu’es una de las mai importantas de lor calendièr tradicional. Ongan, la fèsta foguèt marcada pel mutiple conflicte que lo subís aquel pòble: d’un costat contra los jihadistas d’Estat Islamic, e de l’autre contra l’armada e la polícia turcas, que dempuèi lo mes de julhet, an provocat de centenats de mòrts e lo desplaçament de mai de 350 000 personas. Dins lo Curdistan occidental o Rojava, dins l’estat sirian, se festegèt Newroz amb d’expectativas de consolidar lor autonomia de facto. Lo meteis diluns Nationalia ne publicava un bèl rapòrt.
 
A la fin de julhet, lo PKK decidiguèt de metre fin a la trèva unilaterala declarada fa mai de dos ans. Considèran que l’estat turc a pas avançat dins las negociacions, e mai qu’agredís, e que fa pas res per evitar las agressions contra los curds, en tot profechar del conflicte en Siria e Iraq.
 
 
Una celebracion enebida
 
La celebracion de Newroz ongan es estada enebida dins qualques vilas de l’estat turc. Solament a Istambol, 208 personas que lo volián celebrar foguèron pendent tres jorns detengudas “per de rasons de seguretat, çò dison de fonts turcas. Se passèt la meteissa causa dins qualques vilas de Curdistan, çò rapòrta Nationalia.
 
 
Jol fuòc de l’artilhariá turca
 
Las vilas son un dels quadres principals del conflicte entre l’armada e la polícia turcas e las milícias seguidoiras del Partit dels Trabalhadors de Curdistan (PKK). L'aviacion militara turca efectua de multiples atacs contra los curds, tant dins l’estat turc coma dins l’estat sirian o iraquian.
 
De vilas coma Amed o Cizîr an patit una destruccion significativa jol fuòc de l’artilhariá turca, qu’afirma que considèra lo PKK e los combatents curds coma de “terroristas”. Après la fin de la trèva, en julhet passat, las fòrças turcas reconeisson la mòrt d’almens 290 de sos membres, del temps qu’asseguran aver tuat “de milièrs” de combatents curds. A la fin de 2015 se’n comptavan 3100.
 
Per rapòrt als civils, segon l’International Crisis Group, se compta 254 mòrts e d’autres 163 que se sap se son pas de civils o de guerrilhièrs. En mai d’aquò, i a 355 000 desplaçats.
 
 
En Rojava avançan vèrs un govèrn federal
 
Mentretant, dins l’estat sirian, los curdes avançan cap a un nòu sistèma de govèrn federal aplicable al Curdistan Occidental, tanben nomenat Rojava. S'agís de far un pas endavant vèrs l’autonomia e lo confederalisme democratic que s’i implantèt fa dos ans. De membres de las comunautats curdas, aràbia, assiriana, siriana, turcmèna, armènia, circassiana e chechena, en mai del movement feminista e de fòrças politicas coma lo Partit de l'Union Democratica, lo Movement de la Societat Democratica e las Fòrças Democraticas Sirianas, an previst d’anonciar una Federacion del Nòrd de Siria, amb un sistèma federal qu’alargue l’estructura d’autogovèrn que los curds e la rèsta dels pòbles de la zòna an formada aqueles darrièrs ans. Ne podètz legir mai sus l’edicion del 18 de març passat de Jornalet.